Doç. Dr. Levent Önal, AA muhabirine, Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği tarafından 2-3 Şubat'ta düzenlenen 4. Uluslararası Ar-Ge Proje Pazarı Zirvesi'nde, ''Taşıt Tekstilleri ve Filtrasyon'' alanında birincilik ödülü alan, ''Çevre Dostu Kompozit Üretim Yöntemleri ve Otomotiv Endüstrisinde Kullanım Potansiyeli'' projesi hakkında bilgi verdi.
Projenin doğal lifler kullanılarak otomotiv parçalarının üretilmesini amaçladığını belirten Önal, bu parçaların halen jüt, keten, kenevir, kenaf ve sisal liflerinden üretildiğini söyledi.
Önal, bu bitkilerden keten ve kenevir dışındakilerin Türkiye'de yetişmediğini, kenevir yetiştiriciliğinin ise kontrollü yapıldığını belirterek, şöyle devam etti:
''Polonya, Almanya, Rusya, Fransa, Belçika, bütün Baltık ve İskandinav ülkeleri keten, kenevir yetiştiriyorlar. Jüt Hindistan, Bangladeş ve Endonezya'da yetiştiriliyor. Almanya ve Fransa bunları otomotiv sanayinde kullanıyor. Amerika'da kenaf yetiştiriliyor ve kullanıyorlar. Sisal Afrika'da yetişiyor. Mercedes Benz, Güney Afrika'daki fabrikalarında sisal liflerinden üretilen panelleri kullanıyor.
Tabii liflerin otomotiv endüstrisinde kullanımına yönlendirilmesindeki itici unsur şu, Avrupa Komisyonu tarafından 2000 yılında çıkarılan ELV Yasası'yla (End of Life Vehicles) birlikte, Avrupa Birliği ülkelerinde üretilen araçların 2015 yılı itibarıyla yüzde 95 oranında geri dönüştürülebilir ya da biyolojik olarak parçalanabilir olması öngörülüyor. Metal geri dönüştürülüyor ama otomobilde öyle parçalar var ki geri dönüşümü mümkün değil ya da geri dönüşüm için yüksek maliyet getiriyor. Mesela otomobildeki kompozit panellerde cam lifleri kullanılıyor. Bu lifleri geri kazanabilmek için 1000 derecenin üzerinde ısıya ihtiyacınız var. Halbuki selülozik esaslı doğal lifler 100 derecenin üzerinde bozulmaya başlar ve 300 derecede ise karbonize hale gelir. Dolayısıyla doğal liflerden üretilen kompozitlere doğru bir kayma var.''
-Halı saçakları ekonomiye kazandırılıyor-
Bursa'daki otomotiv sanayicilerinin kullandıkları ağaç talaşı ve doğal liflerden üretilen polimerik panelleri İtalya'dan ithal ettiklerine dikkati çeken Önal, şunları kaydetti:
''Biz diyoruz ki bu liflerin hiçbiri Türkiye'de üretilmese de önemli miktarda jüt ithal edilmekte. Çünkü, makine halılarının arka yüzeyinde önemli miktarda jüt kullanıyoruz. Bu da az bir miktar değil. Türkiye, Avrupa'nın en büyük makine halısı üreticisidir. Türkiye'deki en büyük makine halısı üretim merkezi de Gaziantep'tir. Halıda kullanılan jüt ipliğinin yüzde 7 ile 11 arasındaki kısmı üretim aşamasında zarar görerek ayrılıyor. Bu önlenemiyor. Halının yanlarında 10–15 santimetre civarında oluşan jüt saçaklar halı üretimi esnasında kesilip ayrılıyor. Biz de çöpe gidecek bu atık malzemeyi otomotiv sanayi için yeniden değerlendirerek, ekonomiye kazandırmayı hedefliyoruz.''
Doç. Dr. Önal, jüt atıklarının kilosunun 8 kuruş olduğunu belirterek, atıklardan üretilen kompozit malzemenin maliyetinin ise ithal edilen panellerden çok daha ucuz olduğunu anlattı.
Halı üreticilerinin atık jütü depolama maliyetleri nedeniyle düşük fiyatlardan elden çıkardıklarını dile getiren Önal, ''Jüt atıkları polimerik lifler ile proses edilmezse saf keçe olarak çok az kullanımı bulunuyor. Çünkü, jüt polyester veya polipropilen gibi lifler ile karışım halinde olmaksızın keçede stabil bir yapı oluşturmuyor. Dolayısıyla bir işlem geçirmesi gerekiyor. Biz jütü polipropilenle karıştırıyoruz. Çünkü araçların yan kapılarında kullanılan paneller ya polietilen ya da polipropilenle birlikte kullanılıyor. Bunu yüzde 30 ile yüzde 70 aralığında doğal lif, yüzde 30 ile yüzde 70 aralığında polipropilenle karıştırıyoruz. Keçe olarak imal edip, yapıdaki termoplastik polimere bağlı olarak maksimum 200 derece sıcaklıkta presle basarak panel haline getiriyoruz. Zaten bu panellerin, kullanıldığı yerler itibarıyla çok fazla bir yük taşımasına gerek yok'' diye konuştu.
Önal, doğal liflerin yoğunluğunun cam liflerinden ve metallerden daha düşük olduğuna dikkati çekerek, doğal malzemenin hafif olmasının otomobillerde yakıt tasarrufu da sağladığını sözlerine ekledi.Sayfa : 1
AA